Informatyka w służbie filologii łacińskiej i historii

Blog ten leżał odłogiem przez bardzo długo czas. Czy uda mi się go reaktywować w pełni, trudno powiedzieć. Dzieje się bardzo dużo, a i ja w ciągu ostatnich dwóch lat odszedłem od zagadnień krążących wokół, z grubsza ujmując – filologii w sieci w stronę edycji (jednak) papierowych – ukazały się m.in. Żywot Pana Jezu Krysta, Męka Pana Jezusowa, a także pierwszy tom faksymilowej serii modlitewników z serii  Libri Precationum Illuminati Poloniae Veteris.

Brałem jednak udział w projekcie, który jeszcze się nie zakończył, ale wszystko wskazuje na to, że – jeśli efekt finalny okaże się taki, jakim jest w zamierzeniach – filologowie i historycy otrzymają kapitalne narzędzie do porównywania łacińskich tekstów.

Mowa tu o projekcie finansowanym przez NCN (Nr 11H 12 0511 81) kierowanym przez prof. Tomasza Jasińskiego: Program komputerowy nowej generacji do analizy łacińskich tekstów narracyjnych i dokumentowych wraz z elektroniczną bazą tekstów i bazą urzędników państwa polskiego XII-XVIII w.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej – jakiś czas temu ukazał się najnowszy numer (2014, nr XLV) Rocznika Biblioteki Narodowej, gdzie prof. Jasiński w artykule Informatyka w służbie filologii łacińskiej i historii zdradza tajniki pracy nad przygotowywanym programem. Bardzo polecam.

Nowy Testament. Elektroniczna konkordancja staropolska

Dziś, po bardzo długim milczeniu, tylko króciutko, informacyjnie.

Kilka dni temu na fb pojawił się post Mariusza Leńczuka o ukończeniu projektu Piętnastowieczne przekłady Nowego Testamentu – elektroniczna konkordancja staropolska. Internetowa baza danych, który jest już dostępny online i można z niego do woli korzystać.

Jak możemy przeczytać w opisie zamierzenia finansowanego ze środków NCN: „Pomysłodawczynią całego przedsięwzięcia była śp. dr Elżbieta Belcarzowa, która wraz z pracownikami Pracowni Języka Staropolskiego IJP PAN w Krakowie przygotowała wypisy źródłowe do 1300 wersetów Nowego Testamentu. Dzięki jej zachętom i wspólnie przygotowanym artykułom, które wprowadziły mnie do świata średniowiecznych tłumaczeń biblijnych, zrodziła się koncepcja serwisu internetowego, który pozwoliłby historykom języka, literaturoznawcom, biblistom i miłośnikom języka staropolskiego na dotarcie do nieznanych materiałów językowych i podjęcie szczegółowych studiów nad średniowiecznymi przekładami Nowego Testamentu. Ostatecznym impulsem do rozpoczęcia badań był projekt dr Izabeli Winiarskiej-Górskiej „Szesnastowieczne przekłady Ewangelii”, który zainicjował elektroniczną inwentaryzację biblijnych tłumaczeń w Internecie. Oba serwisy są równoległe tematycznie i uzupełniają się chronologicznie.”

[Niestety, nie działa link odsyłający do Szesnastowiecznych przekładów Ewangelii].

Główni wykonawcy: dr Mariusz Leńczuk (IJP PAN) i dr Agnieszka Maciąg (IJP PAN). W trakcie realizacji projektu udział w nim brali: dr Dorota Kołodziej (IJP PAN), mgr Katarzyna Jasińska (IJP PAN), mgr Zofia Wójcikowa (IJP PAN), mgr Karolina Borowiec (UAM), mgr Dorota Masłej (UAM) oraz Marta Siwińska (UAM). Autorem strony jest mgr inż. Piotr Szpor. Konsultantem dużej części zamieszczonych transkrypcji był śp. prof. dr hab. Wacław Twardzik.

[Informacje za stroną projektu.]

Enigma :: nowa pomoc dla czytających średniowieczne rękopisy

Dopiero co pojawiła się informacja o nowym narzędziu dostępnym online, które może służyć pomocą wszystkim, którzy męczą się nad trudnymi miejscami podczas lektury średniowiecznych rękopisów.

Projekt, stworzony przez Marjorie Burghart, nosi nazwę Enigma. Narzędzie to nie rozwiązuje abrewiacji, ale podpowiada możliwe formy łacińskich słów (baza zawiera ponad 400000 form).

A zatem – zachęcam do odwiedzenia strony Enigma. Unpuzzling difficult Latin readings in medieval manuscripts

 

 

O ważnym artykule Anety Pieniądz, kilka drobiazgów, w tym przeprosiny

Bardzo, bardzo dawno nie pisałem na tym blogu. Moja ostatnia aktywność tutaj ograniczała się przede wszystkim do reblogowania niektórych postów, które uważałem za korespondujące z tym, co pojawiać się miało tutaj, a które uważałem także za warte uwagi również z punktu widzenia polskiego czytelnika (jak cykl Manuscript Trip Road).

Na wstępie zatem – przepraszam tych, którzy tu zaglądają od czasu do czasu. Wydarzenia różnego rodzaju, które były moim udziałem w ciągu ostatnich miesięcy, sprawiły, że nie miałem najzwyczajniej w świecie czasu, by do pisania tutaj sie przyłożyć. Mam cały plik pełen linków, a także pomysłów, o czym warto by tu napisać. Życie jednak toczy się swoim torem i prawdę mówiąc – nie mam pojęcia, kiedy do w miarę systematycznego pisania na tych łamach będę mógł powrócić. Jest to też o tyle skomplikowane, że w ramach mojej aktywności odnoszącej się do badań nad późnym średniowieczem zajęły mnie obecnie inne tematy, które z roboczo przyjętą nazwą „filologii cyfrowej” mają niewiele wspólnego. Muszę zatem albo pomyśleć nad zmianą formuły niniejszego bloga, albo poczekać, aż uspokoi się trochę moje zawodowe życie.

Jest mi o tyle głupio, że miesiąc temu mniej więcej przeczytałem artykuł Anety Pieniądz, w którym blog mój przywołany jest w przypisie (co mnie zaskoczyło i za co niniejszym dziękuję).

Artykuł jest ważny z różnych powodów. Przede wszystkim to jeden z nielicznych tekstów, które omawiają w szczegółowy sposób obecność ediewistyki w sieci, a szczególnie jeden jej aspekt – paleografię i kodykologię.

Bardzo gorąco polecam tekst Anety Pieniądz. Niestety, póki co, jeśli się nie mylę, dostępny jest tylko w wersji print:

Aneta Pieniądz, Narzędzia internetowe w nauczaniu paleografii. „Studia Źródłoznawcze” 51 (2013), s. 131-142.

Tekst ten powinien zainteresować wszystkich, których ciekawią narzędzia paleograficzne online, ale także wykorzystują sieć i jej zasoby do zajęć ze studentami.

Naprawdę bardzo, bardzo gorąco polecam, bo jest tam mnóstwo przydatnych i aktualnych linków oraz omówień niektórych mediewistycznych projektów.

O repozytoriach, wolnym dostępie – rozmowa z Małgorzatą Rychlik

Bardzo gorąco polecam szalenie ciekawy wywiad, który przeprowadził Maciej Chojnowski z Małgorzatą Rychlik, jedną z twórczyń i osób odpowiedzialnych za poznańskie Repozytorium AMUR.

W rozmowie poruszone są kwestie tworzenia repozytoriów, wskazówki dla osób, które chciałyby zając się tym w przyszłości, rola repozytoriów i wolnej nauki w upowszechnianiu badań i promocji naukowców z macierzystej uczelni.

Wywiad Jesteśmy u progu intensywnych zmian ukazał się na portalu Wolna Nauka i można się z nim zapoznać :: tutaj ::

Przegląd zarządzania bibliografią na Inscripte

Na stronie Inscripte (Instrumentum Scriptorium Electronicum) pojawiło się pożyteczne zestawienie przeróżnych programów umozliwiających zbieranie bibliografii, tworzenie notatek, dzielenie się informacjami, projektami z innymi badaczami.

W zestawieniu 24 programy i wtyczki:

1. Mendeley;

2. Papers;

3. Qiqqa;

4. Zotero;

5. PaperBox;

6. Citavi;

7. EndNote;

8. Colwiz;

9. Biblioscape;

10. JabRef;

11. Archiva;

12. WizFolio;

13. SciRef;

14. NoteExpress;

15. ReadCube;

16. IdeaMason;

17. Bibliographix;

18. wxFiszki;

19. Reference Manager;

20. WibTeX;

21. TexCite;

22. RefNavigator;

23. Inflight Referencer;

24. ProCite.

Niektóre z nich omówiał Emanuel Kulczycki na blogu Warsztat badacza.

Z zestawieniem programów do zarządzania bibliografią można zapoznać się tutaj.

Polecam.

Wirtualne Laboratorium Transkrypcji :: zmiany i udogodnienia

[Also in English about Changes and improvements made in release in Virtual Transcription Laboratory]

Otrzymałem właśnie informację o wdrożonych przed klku dniami zmianach w Wirtualnym Laboratorium Transkypcji.

„Najważniejsze zmiany jakie zostały wprowadzone:

– edytor transkrypcji wspiera pracę z drukami wielokolumnowymi np. gazetami (opcja ta jest dostępna dla nowotworzonych projektów),

– dodano mechanizm weryfikacji linii, z każdą linią skojarzona jest informacja o tym czy została ona już przejrzana,

– usprawniony mechanizm importu plików TIFF,

– możliwość pobierania transkrypcji w formie prostego pliku tekstowego,

– link do podglądu całej strony w edytorze transkrypcji,

– w widoku podglądu transkrypcji dodane zostały numery porządkowe linii,

– w edytorze transkrypcji możliwe jest przesuwanie linii na konkretną pozycję (poprzez podanie jej numeru),

– po zakończeniu wsadowego OCRa wysyłany jest mail do właściciela projektu,

– w widoku historii zmian widoczna jest informacja o autorze zmian,

– w formularzu tworzenia nowego projektu pole autor jest teraz opcjonalne.”

Szczegółowa nota do wydania z listą wszystkich zmian i poprawek znajduje się :: tutaj :: (w języku angielskim).

Uruchomiono także :: tutaj :: forum sugestii i  usprawnień, w ramach którego można przekazywać swoje propozycje ulepszeń w WLT oraz głosować na pomysły, które już zostały zgłoszone. Aby to uczynić, należy wejść na forum korzystając z pomarańczowej zakładki “Twoja sugestia”, która znajduje się w prawym górnym rogu strony WLT.