Na zaproszenie pana Adama Dudczaka miałem przyjemność testować nowy portal pod nazwą Wirtualne Laboratorium Transkrypcji.
Projekt ten stanowi część bardzo dużego przedsięwzięcia o nazwie SYNAT, z którego głównymi założeniami („stworzenie uniwersalnej, otwartej, repozytoryjnej platformy hostingowej i komunikacyjnej dla sieciowych zasobów wiedzy dla nauki, edukacji i otwartego społeczeństwa wiedzy”) można zapoznać się :: tutaj ::
W SYNAT zaangażowany jest Zespół Bibliotek Cyfrowych Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego. :: Tutaj :: można śledzić blog zespołu. Szczególnie zainteresowani powinni być bibliotekarze pracujący przy digitalizacji zbiorów oraz w informacji naukowej.
Wirtualne Laboratorium Transkrypcji docelowo służyć ma przede wszystkim badaczom oraz bibliotekarzom. Na stronie projektu możemy przeczytać, że zainteresowani mogą nim być także: instytucje kultury, hobbyści oraz użytkownicy bibliotek cyfrowych. Portal został w połowie września udostępniony w wersji testowej
Czym jest WLT?
Autorzy projektu piszą: „Wirtualne Laboratorium Transkrypcji to portal, który wspiera digitalizację zasobów dziedzictwa kulturowego poprzez wspomaganie tworzenia pełnotekstowych wersji dokumentów historycznych”.
To zdanie jest dla mnie niejasne i w swoich uwagach napisałem, że opis tego narzędzia powinien być bardziej sprecyzowany i uściślony.
Poniżej przedstawiam garść uwag. Od ocen staram się powstrzymać, ponieważ WLT jest wciąż na etapie testów i z pewnością wiele uwag testujących użytkowników zostanie w nim w przyszłości uzwględnionych.
WLT służyć ma zatem przede wszystkim badaczom podczas pracy ze zdigitalizowanym tekstem. Moim najbliższym skojarzeniem było narzędzie T-PEN, o którym kiedyś już pisałem. Należy jednak pamiętać, że T-PEN przeznaczony jest głównie dla osób pracujących z rękopisami, podczas gdy WLT (przynajmniej na razie) przydatne będzie przede wszystkim podczas pracy z tekstem drukowanym.
Podczas przeglądania projektu zabrakło mi czegoś w rodzaju przewodnika dla początkującego użytkownika. Pan Adam Dudczak zapewnił mnie, że w planach jest umieszczenie na stronie plików audiowizualnych i informacji, które ułatwią korzystanie z aplikacji. W moim odczuciu byłoby to przydatne.
Obecnie importować można pliki w formatach jpg, gif oraz png. W najbliższym czasie ma być także możliwy import plików w formacie tiff. Nie jest przewidziany natomiast (przynajmniej na razie) import pdf-ów. Twórcy portalu zapewniają jednak, że, jeśli pojawiłoby się zainteresowanie taką funkcją, może ona zostać dodana.
Pierwszą rzeczą, jaką należy zrobić, jest utworzenie projektu. Po zaimportowaniu plików (przebiegło to sprawnie i szybko) można przystąpić do transkrypcji tekstu.
Pracuję głównie na wczesnych drukach (inkunabuły i wczesny wiek XVI) oraz rękopisach (XV-XVI w.). W przypadku tego typu tekstów OCR się na razie nie sprawdza (gdy ktoś wymyśli OCR do czytania rękopisów piętnastowiecznych powinien dostać Nobla).
Podczas transkrypcji zaznaczamy przepisywaną linię i wpisujemy odczytany tekst.
Istnieje także możliwość wstawiania komentarzy. Coś mi tam jednak nie grało. Zwróciłem uwagę, że dobrze byłoby w jakiś sposób zaznaczyć na transkrypcji, gdzie komentarz jest dodany (podświetlenie itp., co ułatwiłoby odnalezienie komentarza później – po kilku dniach, tygodniach, miesiącach).
Istnieje także możliwość rozwinięcia panelu z całą transkypcją, która wówczas widoczna jest po lewej stronie.
Podświetlony jest wers, który właśnie przepisujemy. To bardzo dobre rozwiązanie.
Obecnie możliwy jest jedynie eksport w hOCR, choć autorzy rozważają także TEI oraz pliki wordowskie. W moim odczuciu byloby to przydatne, ale jestem ciekaw opini innych czytelników.
To dość istotne, bo przecież po przepisaniu tekstu większość z nas przystępuje do dalszej pracy (wstawianie komentarzy, przypisów itp., a zazwyczaj pracujemy w Wordzie).
Gdy testowałem aplikację – nie działały specjalne czcionki, które można dodać z klawiatury (po kilknięciu w ikonkę pojawia się cała paleta dostępnych czcionek). Błąd został namierzony i trwają prace nad jego usunięciem.
Z moich uwag, które zostaną być może uwzględnione w przyszłości – możliwy jest jedynie widok podstawowy i powiększony. Nie da się natomiast zoomem sterować. Byłoby to przydatne (w moim odczuciu) szczególnie podczas pracy z rękopisami, gdy mamy styczność z drobnymi zapiskami, glosami itp.
Zwróciłem także uwagę, że w przypadku badaczy pracujących z dawnymi tekstami, zarówno łacińskimi, jak i polskimi – przydatne byłoby umieszczenie słowników lub linków do nich. Jeśli czytelnicy znają takie słowniki, które dostępne są na zasadzie wolnej licencji – proszę o kontakt.
Przy okazji chciałbym także zachęcić do kontaktu z twórcami Wirtualnego Laboratorium Transkrypcji, który będzie możliwy w październiku w kilku miastach w Polsce:
20 października – podczas Poznańskiej Imprezy Wolnego Oprogramowania;
24 października – podczas ThatCamp w Lublinie;
25 października – podczas Zwrotu Cyfrowego w Humanistyce w Lublinie;
26 października – będzie można odwiedzić stoisko WLT na konferencji Kultura 2.0.
Z testową wersją Wirtualnego Laboratorium Transkrypcji można zapoznać się :: tutaj :: Strona dostępna jest w językach polskim i angielskim.
I bardzo, ale to bardzo się cieszę, że w Polsce trwają prace nad takim projektem.
Dodaj do ulubionych:
Lubię Wczytywanie...
